Aholini ro‘yxatga olishning maqsadi jamiyat va aholi guruhlari haqida statistik ma’lumotlarni ishlab chiqishdan iborat
Ro‘yxatga olish doirasida har bir shaxs va mamlakatning har bir uy xo‘jaligi to‘g‘risida ma’lumot to‘planadi. Aholini ro‘yxatga olish shaxslarning shaxsiy hayotlari bilan qiziqmaydi. Aholini ro‘yxatga olishning maqsadi jamiyat va aholi guruhlari haqida statistik ma’lumotlarni ishlab chiqishdan iborat. Shu asosda jamoatchilik shaxsga doir ma’lumotlarning maxfiyligi saqlanishiga ishonch hosil qilishi kerak. Ismlar, manzillar va Shaxsiy Identifikatsiya Raqamlari shaxsiy identifikatorlarni ro‘yxatga olish natijalarining paydo bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslik va boshqa ma’lumotlardan imkon qadar tezroq chiqib ketish uchun aholini ro‘yxatga olish jarayonida oshkor qilinmasligi kerak. Maxfiylik talabi ro‘yxatga olish jarayonida to‘ldirilgan ro‘yxatga olish varaqalarini himoya qilish va ularni qayta ishlash va yakuniy materiallar va nashrlarda mavjud bo‘lgan ma’lumotlarni himoya qilish bilan yakunlangan aholini ro‘yxatga olishning barcha bosqichlarini qamrab oladi. Jamoatchilik tomonidan taqdim etilgan ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonida ro‘yxatga olish organlari xodimlari va ular tomonidan ro‘yxatga olish ishlarini o‘tkazishda ishtirok etish maqsadida yollangan barcha shaxslar tomonidan to‘liq maxfiylik tamoyillariga rioya qilishlari kafolatlanishi kerak. Ko‘pgina mamlakatlarda bunday axborotni himoya qilishni ta’minlaydigan ichki qonunlar, xususan, ro‘yxatga olish qonunchiligi yoki ma’lumotlarni himoya qilish va axborot erkinligi bilan bog‘liq umumiy qonunchilik shaklida bo‘ladi.
Ro‘yxatga olish savolnoma varaqalarida e’lon qilingan ma’lumotlar bilan ishlashda quyidagiqo‘shimcha tamoyillarga rioya qilish kerak:
a) shaxsga doir ro‘yxatga olish ma’lumotlariga kirish faqat ro‘yxatga olish organlariga bo‘ysunadigan yoki ularning nomidan ishlaydigan shaxslarga berilishi kerak;
b) to‘ldirilgan so‘rovnomalar jamoatchilikning boshqa a’zolari tomonidan ularga kirishni istisno qiladigan tarzda to‘planishi yoki qaytarilishi kerak. Bundan tashqari, uy xo‘jaliklari a’zolari, agar xohlasalar, shaxsga doir ma’lumotlarni alohida ro‘yxatga olish varaqasida uy xo‘jaligining boshqa a’zolari yoki tashkilotning boshqa a’zolari yoki ro‘yxatga oluvchi uchun yashirin tarzda taqdim etishlari kerak;
v) ro‘yxatga olish organlariga xizmat ko‘rsatadigan barcha tashkilotlar va tashqi agentlar qat’iy ko‘rsatmalar olishlari va maxfiylikka rioya qilish bo‘yicha huquqiy majburiyatlarni olishlari kerak. Ular har qanday qonunbuzarlik holatlarida ta’qib qilinishi haqida ogohlantirilishi kerak;
g) agar kerak bo‘lsa, shaxsga doir ma’lumotni o‘z ichiga olgan ro‘yxatga olish hujjatlarini ro‘yxatga olish organlari, ro‘yxatga oluvchi xodimlari va vakolatli boshqa xodimlarda bo‘lgan vaqtda mustaqil ravishda, jismoniy yaxlitligi, tekshirilishi kerak;
d) aholini ro‘yxatga olish ma’lumotlarini qayta ishlash uchun ishlatiladigan kompyuterida axborotga ruxsatsiz kirishning oldini oluvchi ishonchli himoya tizimi bilan ta’minlangan bo‘lishi kerak;
e) aholini ro‘yxatga olish materiallariga asoslangan statistika nashr etilganda, shaxslar va uy xo‘jaliklarining identifikatsiyalashga oid ma’lumotlarni oshkor etmaslik uchun mumkin bo‘lgan barcha choralarni ko‘rish kerak. Kichik hududlar bo‘yicha statistik materiallarga nisbatanmaxsus ehtiyot choralarini ko‘rish kerak.
